Cách đây chỉ vài năm, tôi đã từng là một người nóng vội. Bất cứ khi nào dù ai nói điều gì thì tôi cũng sẽ nghĩ cách phủ định ý kiến của họ. Tôi sẽ không nề hà phản bác ngay nếu như có ý kiến nào đó không phù hợp với thế giới quan của tôi.

Điều này có nghĩa là quan điểm của tôi phải là nhất trong mọi tình huống. Tuy nhiên, khi đưa ra những ý kiến này, tôi đã không thực sự suy nghĩ chín chắn về vấn đề. Bạn càng phản ứng nhanh, thì bạn càng ít suy nghĩ. Không phải luôn luôn, nhưng thường là vậy.

Thật dễ khi nói về các phản xạ tự nhiên như thể chúng là thói quen của người khác, và chỉ có người khác mắc phải mà không hề liên quan đến bạn. Bạn cũng có những phản xạ tự nhiên này. Và nếu những người hàng xóm của bạn không hề miễn nhiễm với thói quen này thì bạn cũng vậy.

Vần đề này cũng xảy ra với tôi vào năm 2007. Trong khi tôi được mời phát biểu tại hội nghị của tổ chức Sáng Kiến Kinh doanh tại Providence, RI. và Richard Saul Wurman cũng vậy. Sau bài thuyết trình của tôi thì đến lượt Richard, anh ta bước lên giới thiệu về bản thân và dành lời khen ngợi cho bài thuyết trình của tôi. Đó thật là một cử chỉ hào phóng, mà đáng ra anh ta không cần thiết phải làm như thế.

Và tôi đã làm gì? Tôi đã phản kháng ngay bài thuyết trình của anh ta. Trong khi anh ta đang hào hứng và say mê đưa ra các luận điểm của mình trên sân khấu, tôi đã liệt kê danh sách hàng loạt những ý kiến tôi không đồng quan điểm. Và khi được mời đối thoại trực tiếp với anh ấy, tôi đã nhanh chóng phản biện lại các ý kiến của anh ấy. Có lẽ lúc đó, tôi trông thật tệ khi bới móc sai sót của người khác.

Và rồi phản ứng của anh ấy đã làm thay đổi cuộc đời tôi. Anh ấy chỉ nói một câu đơn giản: “Này ông, hãy dành ra 5 phú để suy nghĩ”. Tôi hỏi lại ý anh ấy là gì? Anh ấy trả lời rằng đưa ra những quan điểm trái chiều, đưa ra những phản biện đều rất tốt, và thật tuyệt vời khi mọi người có những quan điểm và niềm tin mạnh mẽ, nhưng hãy dành thời gian để suy nghĩ lại về những luận điểm của tôi trước khi bạn chắc chắn rằng bạn muốn tranh cãi về những luận điểm đó. Hãy dành “Năm phút” để “suy nghĩ” chứ không phải phản ứng lại. Anh ấy hoàn toàn đúng. Tôi đã tham gia vào cuộc thảo luận chỉ để nhằm chứng minh một điều gì đó và tôi không thể học hỏi gì từ cuộc tranh luận này.

Đây là một khoảnh khắc đáng nhớ trong cuộc đời tôi.

Richard đã dành 30 năm sự nghiệp của mình để suy ngẫm về những vấn đề này. Còn tôi thì chỉ biết đến nó có vài phút. Vào giờ phút đó, ông ấy có thể đã sai và tôi có thể đã đúng, nhưng tốt hơn hết là nên suy nghĩ sâu sắc về một điều gì đó trước khi bạn chắc chắn rằng bạn đã đúng.

Cũng có sự khác biệt giữa việc đặt câu hỏi và việc phản bác vấn đề. Phản bác có nghĩa là bạn biết chắc rằng mình đúng. Đặt câu hỏi có ý nghĩa là bạn muốn biết. Bạn muốn học hỏi nhiều hơn.

Học nghĩ trước khi phản ứng nhanh là việc cần theo đuổi suốt đời. Điều này thật sự khó khăn. Đôi khi tôi vẫn nóng vội trong những trường hợp không cần thiết. Nhưng tôi cũng đã cố gắng khắc phục và tận hưởng tất cả những lợi ích mà nó mang lại, tôi trở nên điềm đạm hơn.

Nếu bạn không chắc chắn lý do tại sao điều này là quan trọng, hãy suy nghĩ trích dẫn này từ Jonathan Ive về việc coi trọng các ý tưởng của Steve Jobs:

“Và cũng như Steve đã yêu thích những ý tưởng và yêu thích công việc, ông xem quá trình sáng tạo ý tưởng là một điều rất quý hiếm và đáng trân trọng. Bạn thấy đấy, tôi nghĩ ông ấy hiểu rõ hơn bất kì ai rằng cuối cùng thì những ý tưởng luôn có sức mạnh mặc dù ban đầu chúng chỉ là những suy nghĩ mỏng mảnh, không trọn vẹn, dễ dàng bị bỏ qua, và đi vào bế tắc.”

Thật sự, những ý tưởng rất mong manh. Những ý tưởng này thường bắt đầu từ những suy nghĩ thoáng qua, không có chủ đích, không được đào sâu hay nhào nặn, vì vậy chúng ta dễ dàng phớt lờ hoặc bỏ lỡ chúng.

Có hai thứ trên thế giới này không cần kĩ năng:

• Tiêu tiền của người khác

• Bỏ qua một ý tưởng.

Việc bỏ qua một ý tưởng rất dễ dàng vì nó không liên quan đến bất kỳ công việc nào. Bạn có thể dễ dàng giễu cợt nó. Bạn cũng có thể bỏ qua nó. Nhưng điều khó là làm sao bạn có thể bảo vệ nó, suy nghĩ về nó, khám phá, thổi hồn vào nó và dấn thân vào thử thách. Xuất phát điểm của một ý tưởng tuyệt vời có thể bị che giấu dưới dáng vẻ của một ý tưởng sai lầm.

Vì vậy, lần tới khi nghe một điều gì đó, hoặc ai đó nói về một ý tưởng hay đưa ra hoặc gợi ý một ý tưởng nào đó, bạn hãy dành ra năm phút để suy ngẫm. Hãy dành thời gian suy nghĩ về điều đó trước khi phản bác, trước khi nói rằng nó quá khó khăn hoặc như vậy là quá tốn công sức để thực hiện. Có thể những lý do biện minh là đúng, nhưng có thể có một sự thật khác đằng sau: Nó rất đáng giá.

Dịch từ: Give it five minutes